Havervelden, wonderlammetjes en fainting farmers

Een lange pauze, maar goed, het is dan ook lente. En lente in Campbeltown betekend regen, lammetjes, kalfjes en regen. En dit weekend dusdanig veel zon dat mijn gezicht een tikje rood was nadat ik in het zonnige gras in slaap viel.

Maar goed, wat meer drukte in de praktijk dus, zeker nu collega Catriona best wel zwanger is en naast lammerij en röntgenfoto's ook niet al te veel fysieke inspanning mag verrichten. Zo kan het dus zomaar gebeuren dat je op je zonnige vrije avond een leuke wandeling naar de top van een heuvel (met daarop de overblijfselen van een fort uit de ijzertijd) aan het maken bent en dan je dan op de top aangekomen wordt gebeld of je even een schaap wilt gaan verlossen. Gelukkig gaat heuvelafwaarts rennen best wel aardig (wel oppassen op de natte stukken) en wat ook hielp is dat de-moeder-van-mijn-gezelschap-op-de-heuvel ons halverwege tegemoet kwam met de quadbike. In plaats van mijn geplande gezamenlijk gekookte maaltijd en rustige avond werd het dus een half uur in de auto heen, schaap proberen te verlossen, lammetjes eruit halen via keizersnede terwijl de 5-jarige eigenaar vol interesse toe staat te kijken wat er gebeurd met al dat bloed, kop thee drinken en weer terug om te kijken of er nog voedsel over is. Gelukkig was er nog voedsel over, en iemand had zelfs het goede idee om koekjes te bakken in de tijd dat ik weg was (over deze iemand later meer).

Naast de toegenomen drukte in de praktijk zijn ook de avonden wat drukker. Een zekere young-farmer-bearing-chocolates (een enorm paasei in het meest recente geval) genaamd Raymond was namelijk druk bezig met zijn lammerende schapen op Oatfield farm en kon daarbij wel wat hulp gebruiken. Pakweg 180 ooien later hebben we vorig week zaterdagavond de laatste ooi verlost van haar lammetjes en nu is het volop in de kalverij.... Maar goed, als het zo doorgaat als de laatste 24 uur (6 gezonde kalfjes) dan zouden we theoretisch gezien in twee-en-een-halve week daar ook klaar mee moeten zijn. Theoretisch gezien dus. Praktisch gezien nemen de koeien ook wel eens pauze. We zullen wel zien hoelang het duurt.

Mijn dagen zijn de laatste tijd dus redelijk gevuld geweest met werken-hoogdrachtige schapen/koeien en hun kroost-douchen-slapen, met uiteraard ook voedsel. En af en toe een ritje op Zeb. Mijn kat is trouwens veel beter gemanierd als ik minder thuis ben, dus dat is mooi meegenomen. Een dergelijke dagindeling zorgt er wel voor dat het zomaar kan gebeuren dat je op willekeurige tijdstippen wordt ingeschakeld om je veterinaire kennis tentoon te spreiden.
Zo was er op Oatfield een ooi die bezig leek te zijn met lammeren maar niet echt opschoot en niet helemaal normaal aanvoelde. Of ik er ook even naar wilde kijken.

Dat wilde ik wel.

De ooi zelf was aardig 'perky', maar bij verder onderzoek was gauw duidelijk dat er iets niet helemaal goed was. Voor de ingewijden, een strakke cervix met daarachter een droog 'niet helemaal vers' lam. Na enig geduld te hebben uitgeoefend kon ik het eerste lam verlossen. Helaas was het meer een rottende zak huid met daarin botjes dan echt een fris lam. Mevrouw de ooi was echter gescand voor twee lammeren, dus de avond was nog niet over. Ondanks Raymonds optimistische 'misschien is het tweede lam wel goed' had ik niet zoveel hoop op een goede afloop. En inderdaad, ook het tweede lam had een nare bruine kleur en hoewel het iets minder rot was dan de eerste was het alsnog 'very very dead'. Na een dergelijke verlossing is het prettig om de ooi even goed te controleren, en tot mijn verbazing was er nog een paar pootjes voelbaar. Nog groter was de verbazing (van iedereen aanwezig, behalve natuurlijk Raymond, want die had het immers aan zien komen) toen ik het derde, levende lam verloste. Een soort wonderlammetje....
Moeders en kind maken het tot op heden goed.

Zoals gezegd is de lammerij op Oatfield inmiddels voorbij, maar het is volop kalvende koebeesten op het moment (60-something down, 43 to go). Zo was er eergisteravond een kalfje vóór het avondeten en een kalfje ná het avondeten. Helaas besloot moederkoe van het laatste kalfje om, als ze dan toch bezig was, ook haar baarmoeder er maar uit te persen. Nadeel: levensbedreigende situatie. Voordeel: dierenarts direct ter plaatse want ik was er toch al. Een epiduraal anesthesie en wat interessant werk later was de baarmoeder weer netjes terug waar deze hoorde en koebeest dichtgebonden met een mooi lintje met een strik erop. So far, so good, noemen ze dat.
Helaas werd Raymond op zijn half twee 's nachts ronde begroet door een vrolijk rondzwiepende baarmoeder en een naar uitgescheurde hechting. Iedereen dus maar weer uit bed en de hele procedure herhalen. Met iets meer moeite en de hulp van een pak suiker kregen we een tegensputterende baarmoeder weer in de juiste anatomische positie ten opzichte van de koe en ik slaagde er zelfs in nog een goed stukje weefsel te vinden voor een nieuwe hechting-met-strikje. Na deze gezellige nachtelijke samenkomst lag iedereen rond half vier weer in bed (en dan is de wekker om half zeven toch wel vroeg). Gelukkig maakt mevrouw koe het tot op heden goed.

Ook andere boerderijen zijn natuurlijk druk bezig met lammerij en kalverij, dus dat betekend drukkere dienstavonden en nachten. En dat betekend dan weer dat terwijl je op een zonnige zaterdagmiddag letterlijk net de eerste hap van je sandwich neemt de telefoon gaat voor een koe die neergegaan is in de crush met haar baarmoeder eruit. Als je vervolgens op het goede idee komt (of in ieder geval belooft mee te gaan) om met meerdere mensen wat te gaan eten, dan gaat de telefoon op het moment dat je het erf oprijdt omdat er een koe hulp nodig heeft met kalven. En als je dan de volgende ochtend de stoel aanschuift om van je kom ontbijtgranen te gaan genieten dan gaat de telefoon omdat een lief klein lammetje een probleem heeft met zijn navel waardoor zijn darmen eruit vallen. Gelukkig waren er ook buiten etenstijd nog wat dingen te doen, zoals de neus van één van de-twee-Friese-paarden-in-Kintyre hechten en een pasgeboren Clydesdale veulentje bekijken.


Ik krijg ook mooi de gelegenheid om mijn keizersnedevaardigheden op peil te houden. Zo was er op een mooie regenachtige Schotse avond een telefoontje van een boer met een kleine koe met daarin een groot kalf. Eenmaal aangekomen was het snel duidelijk dat dit kalf er 'via de zijkant' uit moest. De koe was een perfect 'operatieformaat' en gedroeg zich keurig, het kalf lag in de juiste hoorn om relatief gemakkelijk geëxtraheerd te worden en de boer was onder de indruk van mijn hechtpatronen, al met al een geslaagde operatie.
Heel wat anders dan de keizersnede eerder die week, met een grote Charolais vaars met een kalf dat een tikje klem zat in de geboorteweg. Na de boer overtuigd te hebben van het feit dat een keizersnede toch echt de enige manier was om dit grote kalf uit de wat nauwe koe te krijgen was het volgende punt de koe te laten opstaan. Met enige overredingskracht slaagden we hierin. Helaas besloot ze na het toedienen van lokale anesthesie en een grondige schoonmaak van het operatieveld maar weer te gaan liggen. In de crush uiteraard. Met nog wat meer overredingskracht kregen we haar staand-liggend-staand uit de crush en in een (helaas niet al te schone) stal waarop ze besloot maar weer te gaan liggen. Op dit moment was mijn desinfectant bijna op, dus ik was blij dat ze besloot niet verder te gaan bewegen. Liggende keizersnedes zijn in koeien niet echt ideaal, ze hebben namelijk een nogal omvangrijk maagdarmstelsel dat wel eens de neiging heeft naar buiten te komen als je een gat in de zijkant van de koe maakt. Als de koe staat dan helpt de zwaartekracht nog een beetje mee om ruimte te creëren voor alle delen die ín de koe horen, maar als de koe ligt staat er nogal wat extra druk op. Maar goed, as it net kin sa't it moat dan moat it mar sa't it kin, dus gat in de zijkant, kalf te pakken krijgen en aan z'n achterpoten eruit trekken. Helaas makkelijker gezegd dan gedaan. Zoals eerder genoemd zat het kalf een tikje klem, dus uiteindelijk kregen we het kalf eruit door het met de voorlader voorzichtig omhoog te trekken terwijl ik van achteren de kop probeerde terug te duwen. Daarna natuurlijk alles weer netjes dichthechten. Moeder en kind maken het goed.
Koeien zijn bijzondere beesten.

En in de categorie bijzondere koebeesten hoort ook Mickey, het kleine tweelingkalfje. Dit prematuur geboren beestje verloor z'n iets grotere broertje na een dag, maar hoewel Mickey niet echt kon staan of drinken slaagden we erin hem gaande te houden met een sonde en verse biest. Na een paar dagen in 'the intensive care unit' van Oatfield farm besloten we hem een beetje te helpen met z'n kromme beentjes en kreeg hij twee mooie rode 'sokjes' om zijn achterpootjes. Hiermee liep hij al snel aardig rond en opeens kreeg hij ook in de gaten waar de echte verse melk te vinden was. Als een ware giraffe-imitator strekte hij zijn nek uit om het uier van zijn moeder te bereiken. Hierna ging Mickey natuurlijk goed vooruit en hoewel hij een week later nog steeds zonder te bukken onder zijn moeder door kan lopen redt hij zich prima in de groep in de stroschuur en speelt hij met mooi weer zelfs buiten.

Tussendoor is er natuurlijk ook tijd voor wat ontspanning, zoals op de quadbike rondrijden (al is dat eigenlijk een soort van werk als je ondertussen schapen voert en hekken repareert), tipelhoutjes maken, een strandrit met Zeb (gelukkig zijn Highlandpony's best goed in het over rotsen klauteren) en natuurlijk Islay bezoeken met Wytze en Lotte.
Achja, Islay. Het weekend laat zich waarschijnlijk goed samenvatten in de volgende kernwoorden: whisky, distilleerderijen, diverse ruïnes, whisky, standing stones, Wytze-geeft-Lotte-verjaarscadeautje, distilleerderijen en whisky. En dan was er natuurlijk ook nog Prins Albert van Monaco. Die houdt ook van whisky. Daarentegen zijn niet alle 'Islay-folk' even gecharmeerd van 'royalty', wat ervoor zorgde dat wij bij Lagavullin voor het prinselijk bezoek 'schuilden' in de computerkamer (normaal geen onderdeel van de tour). En dan was er bij Bruichladdich nog de directeur van de distilleerderij (strak in pak uiteraard) die aan het wachten was op Prins Albert en ons ondertussen voorzag van een gratis fles whisky (om te proeven). Ohja, als we binnen foto's wilden maken dan kon dat ook, de deur naar de stillroom was wel open.
Al met al wel een geslaagd weekend geloof ik. Voor een vollediger verslag van Wytze en Lotte's bezoek aan Schotland verwijs ik graag naar Wytze en Lotte.

Het lastige van het niet tijdig bijwerken van de verhaaltjes op deze website is dat er tijdens het schrijven weer allerlei nieuwe dingen gebeuren die ook een plekje in het stuk willen hebben. Volgende keer dus meer over onder andere de wonderbaarlijke helende capaciteit van Highland ponies, de farmsale op Gigha, ramlammetjes die hoorns groeien in de baarmoeder, een kat met een verdwenen haarbal en vast nog veel meer.
En de fainting farmer? Dat vertel ik later nog wel eens....